- Βασική , η οποία είναι ακατάπαυστη
- Αντανακλαστική , η οποία οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες που «ενοχλούν» το μάτι και αποτελεί μέρος της φυσικής του άμυνας
- Συναισθηματική , η οποία οδηγεί στο κλάμα
Τα αίτια της ξηροφθαλμίας είναι:
Μειωμένη παραγωγή δακρύων από τους δακρυϊκούς αδένες που σχετίζεται με:
- Σύνδρομο Sjögren (αυτοάνοσο νόσημα, όπου τα λευκά αιμοσφαίρια του οργανισμού επιτίθενται κατά των εξωκρινών αδένων και κυρίως των δακρυϊκών και σιελογόνων αδένων. Συνδέεται συχνά με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα.)
- Αυτοάνοσα νοσήματα του συνδετικού ιστού (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος)
- Αυτοάνοσα νοσήματα των βλεννογόνων (π.χ. ουλώδες πεμφιγοειδές)
- Σακχαρώδη Διαβήτη
- Διαθλαστικές επεμβάσεις διόρθωσης μυωπίας-υπερμετρωπίας-αστιγματισμού ( κυρίως LASIK ). Η ξηροφθαλμία υποχωρεί συνήθως μετά το εξάμηνο από την επέμβαση
- Κλιμακτήριος (Οι ορμονικές αλλαγές στη γυναίκα κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την παραγωγή δακρύων του οφθαλμού, έτσι ώστε 3 στις 4 γυναίκες μετά την ηλικία των πενήντα να εμφανίζουν ήπια έως σοβαρά συμπτώματα ξηροφθαλμίας.)
- Χρήση φαρμάκων σε τοπικό ή συστηματικό επίπεδο ( όπως είναι φάρμακα για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, αντι-αλλεργικά, αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά, καθώς και αντισυλληπτικά)
Αυξημένη εξάτμιση των δακρύων από τον κερατοειδή που σχετίζεται με:
- Δυσλειτουργία των βλεφάρων και του ομαλού βλεφαρισμού όπως στη:
- Βλεφαρίτιδα
- Ροδόχρου Ακμή
- Θυρεοειδοπάθεια - Περιβαλλοντολογικούς παράγοντες όπως είναι
- Ο ήλιος
- Ο αέρας
- Το ξηρό κλίμα
- Ο κλιματισμός
- Ο μειωμένος βλεφαρισμός κυρίως κατά τη χρήση Ηλεκτρονικών Υπολογιστών
Συμπτώματα της ξηροφθαλμίας είναι:
- Αίσθηση ξένου σώματος
- Ερυθρότητα οφθαλμών
- Φωτοευαισθησία
- Δυσανεξία σε φακούς επαφής
- Δακρύρροια ( μπορεί να φαίνεται περίεργο, αλλά η υπερβολική έκκριση δακρύων μπορεί να είναι σύμπτωμα ξηροφθαλμίας)
- Καύσος
- Βλεννώδεις εκκρίσεις
- Θολή όραση ειδικά μετά από διάβασμα, χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή ή κατά το τέλος της ημέρας
Η ξηροφθαλμία διαγνώσκεται με εξειδικευμένες εξετάσεις:
- Το Schirmer Test με το οποίο αξιολογείται η ποσότητα παραγωγής των δακρύων
- Η χρώση με φλουορεσκεΐνη και η εξέταση BUT (Break Up time ) που ελέγχουν την ποιότητα των δακρύων
- Η χρώση με άλλες χρωστικές όπως είναι το Rose Bengal ή το πράσινο της λισσαμίνης που χρησιμοποιούνται σε βαριές μορφές ξηροφθαλμίας
- Μέτρηση της ωσμωτικότητας των δακρύων με ειδικές συσκευές
Σε περιπτώσεις ασθενών που διαγνώσκονται με ξηροφθαλμία και διαμαρτύρονται ταυτόχρονα για ξηροστομία και ξηροδερμία είναι αναγκαία η παραπομπή σε ρευματολόγο που θα διερευνήσει την ύπαρξη συνδρόμου Sjögren.
Καθώς η γνώση μας πλέον για τα αίτια και τις λεπτομέρειες που οδηγούν σε ξηροφθαλμία είναι ιδιαίτερα αυξημένες, μπορούμε να βοηθήσουμε περισσότερο τους ασθενείς μας.
- Σε περίπτωση που το BUT test οδηγήσει σε θετικά αποτέλεσμα μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπάρχει μία δυσλειτουργία των μεϊοβιανών αδένων που οδηγούν σε ελαττωμένη παραγωγή της λιπιδικής στιβάδας του οφθαλμού. Είναι πολύ πιθανόν να συνυπάρχει βλεφαρίτιδα που θα ελεγχθεί κατά την κλινική εξέταση. Στην περίπτωση αυτή θα συνταγογραφήσουμε στον ασθενή ειδικά δάκρυα που περιέχουν λιπίδια και ενισχύουν την εξωτερική στοιβάδα που λιπαίνει το μάτι. Ταυτόχρονα θα προβούμε σε θεραπεία της βλεφαρίτιδας
- Σε περίπτωση που το Shirmer Test βγει παθολογικό έχουμε μειωμένη παραγωγή δακρύων από τον κύριο και τους επικουρικούς δακρυϊκούς αδένες. Στην περίπτωση αυτή θα συνταγογραφήσουμε ειδικά δάκρυα με υαλουρονικό οξύ που περιέχονται σε συνδυασμό με άλλες ουσίες που παρατείνουν την παραμονή τους στον οφθαλμό. Τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά
- Σε περιπτώσεις που ο ασθενής διαμαρτύρεται ότι ξυπνάει με πολύ στεγνά μάτια θα συνταγογραφήσουμε ειδικά και νέα κολλύρια τα οποία είναι πηχτά, άλλα λόγω της μορφής τους δεν προκαλούν πλέον θάμβος όρασης.
- Σε εξαιρετικές περιπτώσεις ξηροφθαλμίας που δεν ανταποκρίνονται σε τεχνητά δάκρυα, μπορούμε να χορηγήσουμε ελαφριά κορτιζόνη σε μορφή κολλυρίων ή κυκλοσπορίνης για να ξεπεραστεί η υποκρύπτουσα φλεγμονή που οδηγεί σε ξηροφθαλμία
- Μπορούμε να προτείνουμε στον ασθενή να ενισχύσει μόνος του την παραγωγή δακρύων ανοιγοκλείνοντας συχνά τα βλέφαρα, όταν διαβάζει ή χρησιμοποιεί ηλεκτρονικό υπολογιστή, καθώς και να χρησιμοποιεί κοντινά γυαλιά οράσεως εφόσον τα χρειάζεται. Έτσι μειώνεται η εξάτμιση και μειώνεται η ωσμοτικότητα των δακρύων.
- Αποκλείουμε τα δακρυϊκά σημεία με πώματα έτσι ώστε τα δάκρυα να διατηρούνται περισσότερο καιρό εντός του οφθαλμού
- Αν η ξηροφθαλμία σχετίζεται με συστηματικό νόσημα όπως είναι το σύνδρομο Sjogren θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτό με κατάλληλη θεραπεία για να επιτύχουμε εξάλειψη της ξηροφθαλμίας
